5 tips om nu echt je reisboek te gaan schrijven

Als ervaringsdeskundige vind ik het leuk om anderen op weg te helpen. Een reisboek schrijven is niet iets dat je zomaar even doet. Met deze tips hoop ik je te inspireren om nu echt een begin te maken en je boek te voltooien. Uiteindelijk moet het vanuit je hart komen en door je eigen creativiteit tot een goed boek worden. Ik help je een stukje op weg. Wil je meer weten, stuur me dan een bericht. Bij voldoende belangstelling organiseer ik een workshop. Succes!

1. Maak een reis

Het klinkt misschien heel logisch, maar dat is het niet. Veel mensen beginnen met het schrijven van een reisboek en haken snel weer af. Zelf ben ik wel tien keer begonnen met een boek om er al snel achter te komen dat ik niet genoeg stof had om over te schrijven. Pas toen ik een lange reis maakte en een schrift vol aantekeningen en herinneringen verzameld had, kon ik er toe komen om een boek te schrijven.

Je kunt proberen een boek te schrijven over meerdere weekendjes weg of korte vakanties, maar dat wordt vaak een onsamenhangend geheel. Niet doen dus. Begin pas met het schrijven van een reisboek als je echt wat te vertellen hebt.

Ben je juist een verhalenverteller en schrijf je liever korte verhalen om deze te bundelen? Lees dan: ‘hoe schrijf ik een reisverhaal of reisblog?’

2. Verzamel zoveel mogelijk informatie

Ook dat klinkt heel logisch. Maar hoeveel mensen schrijven op reis echt elke dag op wat ze meegemaakt hebben? Dat zijn er heel weinig. Ook al heb je een goed geheugen, na een rondreis van drie weken of langer ben je allang alle details van de eerste dagen vergeten. Schrijf dus elke avond op wat je die dag hebt meegemaakt. Dit kan op een laptop of tablet, maar ook met de hand in een schrift. Dat laatste scheelt een zware tas met laptop mee sjouwen en het is minder diefstal gevoelig.

Verder heb ik altijd mijn mobiele telefoon bij de hand waar ik overdag korte aantekeningen in maak. Ik gebruik hiervoor de functie “notitie”. In Afrika zag ik bijvoorbeeld een man hardlopen op badslippers. Niet omdat hij voor iets wegrende, nee hij was duidelijk aan het joggen. In mijn notities schrijf ik dan kort: “man loopt hard op badslippers”.

In Cuba maakte ik de aantekening: “Vrachtwagen stuk, tak op weg”. Hiermee verwijs ik naar het feit dat in Cuba geen gevarendriehoek wordt gebruikt, maar een grote tak op de weg wordt gelegd als er een kapotte auto of vrachtwagen staat of een stuk van de weg kapot is.

Schrijf korte kreten op zodat je thuis nog kunt herinneren welke situatie dat ook alweer was. Door woorden samen te laten komen in de juiste volgorde maak je er een boeiende passage van.

Wees nieuwsgierig en laat de reisjournalist in je los. Vraag aan de mensen uit het land waar je bent om tips. Gooi de reisgids aan de kant en rij zomaar wat rond. Als je gewoon ergens afslaat kom je vaak op de mooiste plekken. Houd altijd je oren en ogen open. Observeer en luister. Vraag verder en laat je niet afschepen met de standaard bezienswaardigheden. Dit geldt ook voor foto’s. Een boek wordt extra goed met mooie foto’s. Ik heb van mijn reis naar Cuba geleerd dat ik vaker mensen op de foto had moeten zetten. Met die foto’s had ik mijn verhaal kracht bij kunnen zetten. Schroom niet om foto’s te maken, maar vraag altijd toestemming.

3. Het gaat om de details

Een boek schrijven is een hele klus. Al snel raak je verward in je eigen lappen tekst. Als je details weet te herinneren kun je het verhaal kracht bij zetten en leesbaar maken. Het is niet nodig om alle exacte details in je boek te beschrijven, maar als je voor jezelf de details helder hebt kun je daar een leuke anekdote van maken. Denk hierbij niet aan alle soorten broodjes die je bij het ontbijt hebt gehad, maar wat zag je nu precies toen je die ene trap af kwam of door die prachtige poort liep. De kleuren, de vormen, de geuren. Je gevoel. Onthoud alles en schrijf het op. Leer om niet alleen te kijken, maar ook te zien. Let op details. Snuif het op en onthoud het.

In Gambia schreef ik in mijn dagboek: “Chauffeur heeft het koud dus draagt hij een regenjas”. Ik bedoel hiermee dat de chauffeur van de, overigens geheel kapotte landrover, het met twintig graden en volop zon koud vond. De regenjas was blauw met een lichtgevende zilverkleurige bies. Ongetwijfeld een exemplaar van de bij ons bekende winkelketen. De man had geen geld voor een trui en dus droeg hij een oude regenjas. Deze had hij ooit van iemand uit Europa gekregen. Truien zijn in Gambia moeilijk te krijgen, simpelweg omdat het er altijd warm is. Als ze al te koop zijn, kunnen de meeste Gambianen ze niet betalen. Dan is een oude regenjas een prima oplossing.

Als toerist denk je daar misschien niet bij na, maar mij viel het op omdat ik altijd op details let en me afvraag waarom iets zo is of waarom iemand iets doet.

4. Ga gewoon beginnen

Als je genoeg informatie en herinneringen hebt verzameld is het een kwestie van simpelweg beginnen en vooral niet te snel opgeven. Het kost veel tijd en geduld. Een tijdje je schrijfwerk neerleggen is ook helemaal niet erg. Pak het weer op als je inspiratie hebt en vooral ook de tijd om er rustig voor te gaan zitten.

Als het niet lukt om met een goeie opening te beginnen, begin dan gewoon met een ander deel van je boek. Misschien heb je wel een mooi slot in gedachten of zweven er mooie zinnen door je hoofd die gaan over iets dat je midden in je reis hebt meegemaakt. Een reisboek moet vanuit je eigen gevoel komen.

Zelf heb ik ervoor gekozen om mijn boek Avontuurlijk Cuba te schrijven aan de hand van de locaties die we hebben bezocht. De locaties zijn ook de namen van de hoofdstukken. Ik begin mijn boek op een locatie tijdens de tweede week van onze reis. Dit is een bewuste keuze omdat dit stuk gaat over een vrouw die we hebben ontmoet en ons veel heeft verteld over het leven in Cuba.

Je kunt er ook voor kiezen om je reis vanaf dag 1 tot het einde te beschrijven. Let er op dat het niet steeds hetzelfde wordt. Probeer creatief te zijn en je lezers te prikkelen om steeds verder te lezen. Sluit elk hoofdstuk af met een trigger om meteen door te lezen.

Een aantal reacties op mijn boek:

‘Het leest lekker weg’.

‘Ik ben begonnen met lezen en wil niet meer stoppen’.

‘Ik heb een paar bladzijdes gelezen en moet nu gaan werken. Ik kan niet wachten om verder te lezen’.

‘Ik heb het gevoel dat ik er zelf bij ben geweest. Ik zie het voor me hoe jullie daar staan’.

5. Taalkundig correct is een must

Een boek dat vol staat met schrijf- taal- of stijlfouten is onleesbaar. Niemand is perfect. Ik ook niet. Ik heb mijn boek laten redigeren door een journalist en een taalkundige en daar zijn aardig wat fouten uitgekomen. Deels omdat ik niet op de hoogte was van de laatste spellingregels. Woorden die altijd los geschreven werden, moeten nu aan elkaar en andersom. Zorg dat je op de hoogte bent van de nieuwe spelling.

Nadat mijn boek geredigeerd was heeft de uitgever het ook gelezen. De uitgever heeft er daarna nog wat foutjes uitgehaald. De journalist en taalkundige zijn ook niet heilig en ook zij kunnen iets over het hoofd zien. Soms is het een kwestie van interpretatie. De uitgever heeft er ook een aantal passages uit gehaald omdat hij deze te persoonlijk vond of omdat iets dergelijks al eerder in het boek was geschreven. Je moet er altijd voor waken dat je niet meerdere keren hetzelfde vertelt, ook al gaat het over een andere plek.

Een goede kennis van de Nederlandse taal is dus wel nodig om een boek te kunnen schrijven. Automatische correctie in een tekstschrijfprogramma zoals Word kan veel voor je doen, maar Word kijkt niet naar stijl.

Let erop dat je niet alleen maar lange zinnen schrijft. Wissel korte zinnen en lange zinnen met elkaar af. Wees kritisch op jezelf en schroom niet om een passage weg te gooien en opnieuw te schrijven. Soms moet je een zin met een ander woord beginnen om de zin compleet om te draaien. Op die manier kan het zomaar zijn dat een zin beter leesbaar is.

Enkele voorbeelden van het omdraaien van zinnen

Voorbeeld:
Ik zag dat de kaktussen mooi in bloei stonden, vol met felrode bloemen.

Kan ook zijn:
De kaktussen met de grote, felrode bloemen stonden prachtig in bloei.

Voorbeeld:
We huurden een auto en reden naar de volgende stad.

Kan ook zijn:
In de huurauto reden we naar de volgende stad.

Voorbeeld:
De veel te grote schoenen die het meisje aan had zorgden ervoor dat ze nauwelijks kon lopen.

Kan ook zijn:
Het meisje kon nauwelijks lopen op de veel te grote schoenen.

Tot slot

Leg je boek weg als je denkt dat je klaar bent. Laat het een paar weken liggen en lees het dan nog een keer. Laat het ook eens door een ander lezen en wees voorbereid op commentaar. Een boek schrijven is een heel proces en lukt niet in een paar weken. Neem de tijd.